മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ 3
വജ്രേശ്വരി ക്ഷേത്രം
==========
ചൂടു നീരുറവകള്‍ ഹിമാലയക്ഷേത്രങ്ങളില്‍ പലയിടത്തും ഉണ്ട്. എന്നാല്‍ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ വജ്രേശ്വരി ക്ഷേത്രവും ചൂടുറവകള്‍ക്കു പ്രസിദ്ധമാണ്. താനെ ജില്ലയിലെ ഭീവണ്ടിയില്‍ താന്‍സാ നദിക്കരയിലാണ് പ്രസിദ്ധമായ വജ്രേശ്വരി യോഗിനി ദേവീ മന്ദിര്‍ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ദേവീ ക്ഷേത്രം. പുരണങ്ങളില്‍ വഡാവലി എന്നു പരാമര്‍ശിക്കപ്പെട്ട സ്ഥലം ആണിത്.
. മുംബൈയില്‍ നിന്നു 75 കി മി ദൂരമേയുള്ളു ഇവിടേയ്ക്ക് .അഗ്നിപര്‍വ്വതസ്ഫോടനഫലമായുണ്ടായ മന്ദാഗിരി എന്ന ചെറിയ കുന്നിലാണ് ക്ഷേത്രം. ചെറിയ കുന്നുകളാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട പ്രദേശം . ഇവിടെ കാണുന്ന ആഗ്നേയഭസ്മം പരശുരാമന്‍ നടത്തിയ യജ്ഞത്തിന്റെ അവശിഷ്ടമാണെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ആദിപരാശക്തിയുടെ അവതാരമായ വജ്രേശ്വരി ദേവിയെ വജ്രാബായി എന്നും വജ്രയോഗിനി എന്നും ഭക്തര്‍ വിളിക്കുന്നു. വജ്ര എന്നാല്‍ മിന്നല്‍പ്പിണര്‍. ദേവിക്ക് ഈ പേരുവരാന്‍ ഉപോത്ബലകമായ രണ്ടു ഐതിഹ്യകഥകള്‍ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. ഒന്ന് ഇപ്രകാരമാണ്:-
അനേകായിരം വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കുമുമ്പ് കലികാലനെന്ന രാക്ഷസന്‍ വഡാവലിപ്രദേശത്തെ മനുഷ്യരേയും ഋഷിമുനിമാരെയും വല്ലാതെ ഉപദ്രവിച്ചിരുന്നു. ദേവന്മാരോട് അയാള്‍ യുദ്ധവും പ്രഖ്യാപിച്ചു . സഹികെട്ടപ്പോള്‍ അവര്‍ ദേവീപ്രീതിക്കായി വസിഷ്ഠമുനിയുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ ത്രിചണ്ഡിയജ്ഞം നടത്തുകയുണ്ടായി. പക്ഷേ അതില്‍ ഇന്ദ്രപ്രീതിക്കായി ഹവിസ്സ് അര്‍പ്പിക്കുകയുണ്ടായതുമില്ല. അതില്‍ കോപിഷ്ഠനായ ഇന്ദ്രന്‍ തന്റെ ഏറ്റവും ശക്തമായ വജ്രായുധം തന്നെ അവര്‍ക്കെതിരെ ഉപയോഗിച്ചു. ഭയചകിതരായ ദേവന്മാരും ഋഷിമാരും മാനവരും ദേവിയെ അഭയം പ്രാപിച്ചു. ദേവി തന്റെ എല്ലാ തേജസ്സോടും കൂടി അവിടെ പ്രത്യക്ഷയാകുകയും വജ്രായുധത്തെ ഗ്രസിക്കുകയും ചെയ്തുവത്രേ. ഇന്ദ്രന്റെ അഹന്ത ഇല്ലാതാക്കിയതോടൊപ്പം, ദേവി രാക്ഷസനെ വധിക്കുകയും ചെയ്തു.പിന്നീട് ദേവിയെ അവിടെ കുടിയിരുത്തുകയും ക്ഷേത്രം ഉയര്‍ന്നു വരികയുമുണ്ടായി.
മറ്റൊരു കഥയില്‍ കലികാലനെ നിഗ്രഹിക്കാന്‍ ഇന്ദ്രനും മറ്റു ദേവന്മാരും ഋഷിമാരും ചേര്‍ന്ന് പരാശക്തിയുടെ സഹായം തേടിയെന്നും ദേവി യഥാസമയം സഹായവുമായി എത്തിക്കൊള്ളമെന്നു വഗ്ദാനം ചെയ്യുകയുമുണ്ടായത്രേ. പിന്നീട് ദേവന്മാര്‍ രാക്ഷസനെതിരെ ഉപയോഗിച്ച ആയുധങ്ങളെല്ലാം അയാള്‍ പിടിച്ചെടുത്തു നശിപ്പിച്ചു. ഓടുവില്‍ തന്റെ ഏറ്റവും ശക്തമായ വജ്രായുധവും ഇന്ദ്രന്‍ പ്രയോഗിച്ചു. അതും കലികാലന്‍ കശക്കി ഏറിഞ്ഞുകളഞ്ഞു. അതില്‍ നിന്നു ദേവി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയും കലികാലനെ നിഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്തത്രേ. പിന്നീട് ദേവന്മാര്‍ വജ്രേശ്വരി ദേവിക്കായി അവിടെ ക്ഷേത്രം പണിയുകയുണ്ടായി. നവനാഥ കഥാസാരത്തിലെ ഏഴാം സര്‍ഗ്ഗത്തില്‍ മഛീന്ദ്രനാഥന്‍ ദേവിക്ക് ഇവിടെയുള്ള ഉഷ്ണനീരുറവകളില്‍ ഒരുമാസം നീണ്ട സ്നാനം നടത്തിയതായും പറയപ്പെടുന്നു.
ഗുഞ്ജിലെ മൂലക്ഷേത്രം പോര്‍ട്ടുഗീസ് ആക്രമണത്തില്‍ നാശോന്മുഖമായപ്പോള്‍ എട്ടുകിലോമീറ്റര്‍ ദൂരെ വഡാവലിയിലേയ്ക്കു മാറ്റി സ്ഥാപിക്കുകയാണുണ്ടായത്. 1739 ല്‍, ചിമാജിയപ്പ, പോര്‍ട്ടുഗീസുകാരെ പരാജയപ്പെടുത്താനായി ദേവിയുടെ അനുഗ്രഹത്തിനായി പ്രാര്‍ത്ഥിക്കുകയും അതു സാധിക്കുകയും ചെയ്തുവത്രേ. അതിന്റെ പ്രതിഫലമെന്നോണം ക്ഷേത്രം നിര്‍മ്മിക്കുകയായിരുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിനു പുറത്തും ചെറിയൊരു കോട്ടപോലെ കല്‍മതില്‍ നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. 51 കല്‍പടവുകള്‍ ആണു പ്രധാന ശ്രീകോവിലിലേയ്ക്ക്. കൂര്‍മ്മാവതാരത്തിന്റെ സുവര്‍ണ്ണബിംബം ഈ പടിക്കെട്ടുകലിലൊന്നിലുണ്ട്. ഗര്‍ഭഗൃഹവും തളവും സ്തൂപമണ്ഡപവും ചേര്‍ന്നതാണു പ്രധാന ശ്രീകോവില്‍. ദേവിയുടെ ആറു മൂര്‍ത്തീഭാവങ്ങള്‍ ആണു ഗര്‍ഭഗൃഹത്തിലുള്ളത്. ഗണപതി, ഭൈരവന്‍, ഹനുമാന്‍ എന്നിവരുടെ ശ്രീകോവിലുകലും ചേര്‍ന്നു തന്നെയുണ്ട്. മണ്ഡപത്തില്‍ ഒരു വലിയ മണിയും പുറത്ത് യജ്ഞകുണ്ഠവും സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ശിവന്‍, ദത്ത, മുതലായ ദേവന്മാരുടെ ചില ചെറിയശ്രീകോവിലുകളും ക്ഷേത്രത്തോടു ചേര്‍ന്നു കാണാം. നവരാത്രി മഹോത്സവം ഇവിടുത്തെ പ്രധാന ഉത്സവകാലമാണ്.
ക്ഷേത്രത്തിനു സമീപമായുള്ള ഉഷ്ണനീരുറവകള്‍ ഇവിടുത്തെ ഒരു പ്രധാന ആകര്‍ഷണമാണ്. ഇതു രാക്ഷസന്മാരുടെ രക്തം വീണയിടങ്ങളിലെ നീരുറവകളാണെന്നാണു ഭകതരുടെ വിശ്വാസം. പക്ഷേ ശാസ്ത്രീയപഠനങ്ങള്‍ ഇവിടെയുണ്ടായ അഗ്നിപര്‍വതത്തോടു ബന്ധപ്പെടുത്തിയാണു ഇതിനെ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നത്. ഈ നീരുറവകളാല്‍ രൂപപ്പെട്ട കുണ്ഠങ്ങള്‍ക്ക് സൂര്യകുണ്ഠം, ചന്ദ്രകുണ്ഠം, അഗ്നികുണ്ഠം , വായുകുണ്ഠം , രാമകുണ്ഠം, മുതലായ പേരുകളാണു നല്കിയിരിക്കുന്നത്. ഇവിടെ നടത്തുന്ന സ്നാനവും ഭക്തിയുടെ ഭാഗം തന്നെ.
nalla avatharanam
ReplyDelete